Lurraren dinamikaren agerpenak

LURRAREN BARNEKO  DINAMINAK

Lurrara barrutik bero dago. Lurraren beroaren ondorioz  konbekzio korronteak zortzen dira. Beroa hon ondorioz materia higitzen da kontinenteak mugituz. Korronte beroak  eta hotzak sortzen dira.  Nukleoaren  Hurbil materia beroagoa dago eta lurrazalerantz joaten dira. Lurrazalearen hurbil daudenean hozten dira eta nukleorantz joaten dira.hAU MUGIMENDU ZIKLIKOAK SORTZEN DU PLAK MUGITZEN DUENA

KONBEKZIOAREN AGERPENAK

Hainbat agerpen mota daude
-LUR MAGNETISMOA Kanpo nukleoa burdina likidoa astiontzen duten konbekxio-korronteak bortitzen eraginean sortzen da .

KONTINENTEEN HIGIDURA
Konekzioak sortzen dute ere. Horizontalki mugitzen dira mantuaren gainean plakak. Haien artean banatu eta talka egiten dira.

BOLKANISMOA
Lurraen beroak sortzen du bolkanismoa. Materia beroa dagoenez gorantz joaten da eta azkenean lurrazala apurtzen amitzen du. Bolkan gehienak dortzal ozeanikoetan agertzen dira. Beste batzuk subdukzio eremuetan. baina bolkan mota ezberdinak dira

SISMIKOTASUNA
Kontinenteen eta itsaso-hondoko higidurak haustudurak sortzen ditizte. Haustudurak lurrikarak sortzen dute.

MATERIALEN BEREIZKETA 

Lurraren magnetismoa eragiten du.  Material dentsoa  hondora joaten da eta  dentsitate gutziago duten materialak kanpora joaten dira betirako geruzak sortzen.
Adibidez: Atmosfera mantua etab.

NON DAGO SISMIKOTASUN HANDIAGOA?

ERLIEBE MOTAK

Hainbat erliebe motak aipatuko ditugu. Aipatuko ditugu batzuk:

Itsasadarrak

Ibaien bukaerak izaten dira, itsasoaren eragina izaten dutenak. Adibidez: Urdaibai.

Kareharrizko mendilerroak (karstikoak)

Kareharria disolbatu egiten da, neurri batean euriuraren eraginez, eta paisaia bereziak eratzen ditu. Horrez gain, haitzuloak edo leizeak sortzen dira harriaren barnean osatzen diren zuloetan.

Kareharrizko mendilerroetan osatzen diren erliebe mota garrantzitsu hauek 1.300 m-tik gorako gailurrak dituzte.

Adibidez: Kodeseko mendikatea

Basamortua

Euskal Herrian badugu basamortuaren itxurako erliebe mota: Bardeetakoa, Nafarroako eta Aragoiko mugan. Paisaia desertikoa da, eta klima, oso lehorra: euri gutxi egiteaz gain, bero handiek (udan) eta haizeak (ziertzoa) areagotu egiten dute uraren lurrunketa. Adibidez: Nafarroko eta Aragoiko mugan.

Lautada

Euskal Herria menditsua da, orokorrean hartuta, baina argi ikus dezakegu Arabako Lautada adibidez bezala. Mendilerroz inguratuta dago. Klima ozeanikoaren eta mediterraneoaren artekoa du: neguan hotza, eta udan, egunez bero, eta gauez freskoa.

Arroila, zintzurra

Mendien artean urek (errekak, ibaiak…) sortutako haran edo pasagune estuari deitzen zaio arroila. Era berean, mendien edo haitzen arteko iraganbide estuari zintzurra deritzo.

Kontuan izan aurreko horiek erliebe mota batzuk besterik ez direla, eta beste batzuk ere badaudela: hondartzak, golkoak, uharteak, haranak… Adibidez: Zuberoan.